Προέλευση απόβλητων της Λάρκο (πηγή: Λάρκο)
Αέριες εκπομπές
Τα καπναέρια των μεταλλουργικών αντιδραστήρων που περιέχουν CO CO2 NOx SO2 και σωματίδια
σκόνες που παράγονται κατά την διακίνηση υλικών
Υγρά απόβλητα
Υγρή αποκονίωση
Κοκκοποίηση Σιδηρονικελιου (FeNi)
Ψύξη μηχανισμών
Δεξαμενή καθίζησης σκωρίας
Στερεά απόβλητα
Σκωρία Ηλεκτροκαμίνων
Σκωρία Μεταλλακτών
Σκόνες
Σύμφωνα με τη ΛΑΡΚΟ τα αιωρούμενα σωματίδια (TSS) στην εκροή της δεξαμενής καθίζησης σκωρίας των Ηλεκτροκαμίνω παραμένουν το κύριο πρόβλημα μη συμμόρφωσης για τα υγρά απόβλητα
Επίσημα στοιχεία για τους ρυπους της ΛΑΡΚΟ στο περιβαλλον απο το Ευρωπαϊκο Μητρώο Εκλυσης και Μεταφορας Ρυπων (τελευταία ενημέρωση το 2008, δημοσιευτηκαν το 2010). Τα στοιχεια θα πρεπει να αναγνωστούν με επιφυλακτηκότητα γιατί στις 10/5/11 το ΥΠΕΚΑ διαπιστωσε οτι η ΛΑΡΚΟ δεν είχε εγκαταστήσει μονάδες μέτρησης των αεριων ρύπων και δεν παρακολουθούσε με ειδικές μετρήσεις τα υγρα αποβλητα της (πηγή: Ελευθεροτυπία)
Ρίψεις της ΛΑΡΚΟ στο νερό για το 2008
Αρσενικό και ενώσεις του (ως As) 500 κιλα
Χρώμιο και ενώσεις του (ως Cr) 5,60 τόνοι
Χαλκός και ενώσεις του (ως Cu) 200κιλα
Νικέλιο και ενώσεις του (ως Ni) 27,0 τόνοι
Ολικός οργανικός άνθρακας (TOC) ( σύνολο 1.500 τόνοι)
τοξικά προφίλ των ουσιών
Περιβαλλοντικες Παραβάσεις της ΛΑΡΚΟ
Τον Ιούνιο του 2010, η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ) του ΥΠΕΚΑ πραγματοποίησε έλεγχο στις εγκαταστάσεις τής Λάρκο (πηγή: Έθνος).
Σύμφωνα με την έκθεση:
Τα τελευταία χρόνια η εταιρεία χρησιμοποίησε ως καύσιμο σημαντική ποσότητα pet coke, κατά παράβαση της σχετικής άδειας.
Δεν διαθέτει άδεια διάθεσης υγρών-στερεών αποβλήτων.
Δεν έχει εγκαταστήσει σύστημα για το φιλτράρισμα των ατμοσφαιρικών ρύπων.
H εταιρεία δεν προσκόμισε μετρήσεις για τα απαέρια των καμίνων για το έτος 2010.
Λαμβάνει παράνομα νερό από τη θάλασσα κι από γειτονικό ποτάμι, εφόσον δεν διαθέτει άδεια χρήσης υδάτων.
Δεν έχει άδεια για την προσωρινή αποθήκευση της σκουριάς, που αποθηκεύεται σε ανοιχτό οικόπεδο.
Η εταιρεία δεν έχει υποβάλει, ως όφειλε, τεχνική μελέτη περιβαλλοντικής αποκατάστασης των χώρων αποθήκευσης της σκόνης.
Διαπιστώθηκε ότι η εταιρεία αποθηκεύει επικίνδυνα απόβλητα λιπαντικών ελαίων και γράσων, σε υπαίθριο χώρο. (πηγή: Έθνος).
Σύμφωνα με δημοσιευμα στις 10/5/11 το υπουργείο Περιβάλλοντος και μετά τον έλεγχο που πραγματοποίησε η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος διαπιστώθηκε ότι η εταιρεία δεν είχε αντικαταστήσει μονάδες καθαρισμού αερίων αποβλήτων, ενώ δεν είχε εγκαταστήσει μονάδες αντιρύπανσης και μέτρησης των ρύπων.Ακόμα είχε υπερβεί τα προβλεπόμενα όρια ρύπων στα υγρά απόβλητα που διοχέτευε στη θάλασσα, τα οποία δεν παρακολουθούσε με ειδικές μετρήσεις και δεν τηρούσε τους προβλεπόμενους κανονισμούς στην αποθήκευση στερεών αποβλήτων και λιπαντικών στο ύπαιθρο (πηγή: Ελευθεροτυπία).
Συγκέντρωση ρύπων στην θάλασσα
Σύμφωνα με την Μεσόγειος SOS χωρις να δίνονται αριθμητικά στοιχεία ο Χαλκός, το Κάδμιο, ο Ψευδάργυρος και ο Μόλυβδος εμφανίζουν περίπου τις ίδιες συγκεντρώσεις με άλλες θαλάσσιες περιοχές και με το νότιο Ευβοϊκό. Αντίθετα αυξημένες είναι οι συγκεντρώσεις της διαλυτής μορφής του Μαγγανίου και του Νικελίου (σε σύγκριση με άλλες θαλάσσιες περιοχές και με το νότιο Ευβοϊκό). Η συγκέντρωση των πετρελαϊκών υδρογονανθράκων είναι σε χαμηλά επίπεδα με τιμές παραπλήσιες αυτών στο ανοιχτό Αιγαίο πέλαγος. Πάντως οι τιμές εμφανίζονται πιο αυξημένες στο Λιμανάκι Λάρκο, όπου γίνεται η φορτοεκφόρτωση των Σιδηρονικελιούχων μεταλλευμάτων, καθώς και στη θαλάσσια περιοχή κοντά στο εργοστάσιο σόγιας τις περιόδους που αυτό λειτουργεί κανονικά. Γενικά το παλιρροϊκό ρεύμα του Ευρίπου, τα θαλάσσια ρεύματα και τα καλά οξυγονωμένα νερά του Ευβοϊκού φαίνεται πως «προφυλάσσουν» την θαλάσσια αυτή περιοχή από έντονα φαινόμενα ρύπανσης. Παρόλα αυτά, τα βιομηχανικά και αστικά απόβλητα στην περιοχή και η ρύπανση από τη Λάρκο μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα ( πηγή: Μεσόγειος SOS 2005)
Επιτρεπόμενες Συγκεντρώσεις Ρύπων
Τα περιβαλλοντικά πρότυπα ποιότητας περιβάλλοντος που θεσπίζονται με την Η.Π. 51354/2641/Ε103 ΦΕΚ 1909Β 8/12/10 επιβάλλουν Ετήσιες Μέσες Συγκεντρώσεις (ΕΜΣ) και Μέγιστες Επιτρεπόμενες Συγκεντρώσεις (ΜΕΣ) για του παρακάτω ρύπους:
Μόλυβδος και ενώσεις του 7,2 μg/l (EΜΣ),
Υδράργυρος και ενώσεις του 0,05 μg/l (EΜΣ), και 0,07 μg/l (ΜΕΣ),
Νικέλιο και ενώσεις του 20 μg/l (EΜΣ),
Κάδμιο και ενώσεις του 0,2 μg/l (EΜΣ) και από 0,45 μg/l μέχρι 1,50 μg/l (ΜΕΣ) ανάλογα με την κατηγορία
Αρσενικό 30 μg/l (EΜΣ),
Κοβάλτιο 20 μg/l (EΜΣ),
Χαλκός από 3 μg/l μέχρι 26 μg/l (EΜΣ), ανάλογα την σκληρότητα του νερού,
Χρώμιο VI 3 μg/l (EΜΣ),
Ολικό χρώμιο από 23 μg/l μέχρι 50 μg/l (EΜΣ) ανάλογα την σκληρότητα του νερού
Ψευδάργυρος από 8 μg/l μέχρι 125 μg/l (ΕΜΣ) ανάλογα την σκληρότητα του νερού.
Σκωριές της Λάρκο
Υπάρχουν δύο είδη σκωριών στη ΛΑΡΚΟ: η σκωρια απο τους μεταλλάκτες και η σκουριά των ηλεκτροκαμίνων (δες εδώ πως παράγονται). Η σκωριά των μεταλλακτών πωλείται ως βαρύ αδρανές στην παραγωγή σκυροδέματος για την επικάλυψη υποθαλάσσιων αγωγών πετρελαίου λόγω του μεγάλου ειδικού βάρους της.
Περίπου 2,4 εκατομμύρια τόνοι σκωρίας ηλεκτροκαμίνων παράγονται ετησίως στο εργοστάσιοτης Λάρυμνας, ποσότητα που αντιστοιχεί στο 88% της συνολικής τροφοδοσίας. Μέχρι σήμερα με περιοδικά ανανεώσιμη απόφαση το 80% της παραγόμενης ποσότητας σκωρίας των ηλεκτροκαμίνων απορρίπτεται σε συγκεκριμένηθέση στο θαλάσσιο χώρο του Β. Ευβοϊκού Οι απορρίψεις έχουν ξεκινήσει από το 1966. Η υποθαλάσσια έκτασή της περιοχής των εναποθέσεων φτάνει τα 20 τετρ. χλμ. και το πάχος της σε ορισμενα σημεια φτάνει τα 2,5 μέτρα (δες χάρτη).
Σε εξέλιξη ειναι η αδειοδότηση χώρου απόρριψης στην ξηρά στην θέση «Λιάβδα». Προσφατα πήρε παράταση της άδειας απόρριψης της σκωρίας ηλεκτροκαμίνων στον Ευβοϊκό μέχρι τις 30/6/12.
Δεν ειναι η πρωτη φορά που δίδονται τετοιες αδειες στην ΛΑΡΚΟ με σκοπο να σταματησει η ριψη αποβλήτων. Το 1998 με κοινή υπουργική απόφαση της 23-12-98, η ΛΑΡΚΟ παίρνει άδεια για πόντιση των αποβλήτων της ως τα τέλη του 2001. Η απόφαση αυτή έθετε κάποιους όρους στη ΛΑΡΚΟ που ποτε δεν εφαρμόσθηκαν. Η άδεια ανανεώθηκε για άλλα τρία χρόνια μεχρι τις 31.12.2004 παρα τις παραβιασεις της ΛΑΡΚΟ. Τοτε ειχε προταθει και η χρηση της «βραδείας ψύξης» της σκουριάς και της απόθεσής της στα ορυχεία από τα οποία προέρχεται το αρχικό μετάλλευμα. Δεν υλοποιήθηκε. Στα τέλη του 2004 με απόφαση (υπ αρ. πρωτ. Δ8/Γ/Φ.12.3α/23627/7762/31.12.04) των υπουργών Ανάπτυξης, Υγείας και Εμπορικής Ναυτιλίας εγκρίθηκε ειδική άδεια στην εταιρεία ιγια την απόρριψη των μεταλλουργικών σκουριών στα ανοιχτά του κόλπου της Λάρυμνας μεχρι τις 31-12-2006, . Έκτοτε η εταιρεία κατορθώνει και ανανεώνει κάθε έτος αυτή την άδεια.
Η Ρύπανση απο την Λάρκο
Χώρος εναπόθεσης των σκωριών στο Βόρειο Ευβοϊκό
Η χημική σύσταση της σκουριάς: (πηγή:ΕΛΚΕΘΕ)
-οξείδια του πυριτίου (33.6%),
-οξείδια του αργιλίου (8.9%),
-ανθρακικό ασβέστιο (3.3%),
-oξείδια του μαγνησίου (3.4%),
-οξείδια του χρωμίου (4.3%),
-νικέλιο Ni (0.2%)
-σίδηρο (33.9%).
-κοβάλτιο (0.025%) και
-μικρά ποσά οξειδίου του αρσενικού .
Επιπτώσεις της Σκουριάς στον Ευβοϊκό
Η Λαρκο θεωρεί οτι οι σκουριές ειναι αδρανές υλικό και δεν εχει επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον. Μελέτες του ΕΛΚΕΘΕ δείχνουν οτι το υλικό της σκουριάς αντιδρά με το θαλασσινό νερό μετά την απόρριψή του, με αποτέλεσμα να εκλύονται ιόντα νικελίου και χρωμίου στην υπερκείμενη του αποθέματος υδάτινη στήλη της περιοχής απόρριψης που στην συνέχεια διαχέονται στην ευρύτερη περιοχή του Β. Ευβοϊκού. Σύμφωνα με το ΕΛΚΕΘΕ η εναπόθεση των σκουριών έχει τις παρακάτω επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Αλλοίωση της μορφολογίας του βυθού (δες χάρτη).
Μείωση της ποικιλότητας των βιοκοινωνιών του βυθού και υποβάθμισή τους σε ασταθείς δομές λόγω της μηχανικής επίδρασης της σκουριάς
Mεταφορά των μετάλλων (μέσω διαγένεσης και διαλυτοποίησης) από τη σκουριά στο θαλάσσιο περιβάλλον(ίζημα, νερό, πόρων ιζήματος, θαλασσινό νερό, θαλάσσιοι οργανισμοί).
Αύξηση της συγκέντρωσης των μετάλλων στους θαλάσσιους οργανισμούς με σημαντικές ανοδικές διαχρονικές τάσεις.
Χρόνος Ανάκαμψης
Η ανάκτηση του σημείου ισορροπίας και της βιοποικιλότητας προϋποθέτει παύση της απόρριψης. Εκτιμάται ότι ο χρόνος ανάκαμψης είναι τουλάχιστον 10 χρόνια.
Επιπτώσεις στους Θαλάσσιους Οργανισμούς - Τοξικότητα και Βιοσυσσώρευση
Οι βασικότερες επιδράσεις της ρύπανσης στα υδάτινα συστήματα περιλαμβάνουν δυσμενείς επιπτώσεις στην ποιότητα του ύδατος, την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος (habitat) των υδρόβιων οργανισμών, οξείες και υπο-οξείες τοξικές επιδράσεις για την υγεία τους και κατ’ επέκταση στην υγεία των ανθρώπων.
Σύμφωνα με το Εργαστήριο Χημείας Περιβάλλοντος του Πανεπιστήμιου Αθηνών όσο περισσότερο βιοδιαθέσιμος είναι ένας χημικός ρύπος τόσο μεγαλύτερη είναι η βιοσυσσώρευση του και τόσο πιο σοβαρές οι τοξικές του επιδράσεις. Βιοδιαθεσιμότητα είναι η ποσότητα του χημικού ρύπου που βρίσκεται στο περιβάλλον (νερό, φερτές ύλες, τροφή, κ.λπ) και μπορεί να εισέλθει με ποικίλους τρόπους στο εσωτερικό ενός οργανισμού. Η βιοδιαθεσιμότητα επηρεάζεται από το είδος του χημικού ρύπου και από τις φυσικοχημικές ιδιότητες του περιβάλλοντος μέσου, το οποίο και ρυθμίζει την πρόσληψη του χημικού ρύπου.
Ορισμένοι χημικοί ρύποι όπως τα βαρέα μέταλλα, παρουσιάζουν αυξημένη ικανότητα για βιοσυσσώρευση, φαινόμενο κατά το οποίο οι ρύποι αυτοί έχουν την ιδιότητα να συσσωρεύονται αυξητικά στους διάφορους ιστούς των οργανισμών της τροφικής αλυσίδας. Η ποσότητα του χημικού ρύπου μπορεί να προσλαμβάνεται από τους οργανισμούς, είτε απευθείας από το περιβάλλον (βιοσυγκέντρωση), είτε από την τροφή (διαιτητική συσσώρευση). Οι χημικές ουσίες με την είσοδό τους στους βιολογικούς οργανισμούς δύνανται να προκαλέσουν βλάβες (θανατηφόρες, μη-θανατηφόρες) ανάλογες της ποσότητας της τοξικής ουσίας αλλά και του είδους της έκθεσης των βιολογικών οργανισμών σε αυτή. Η δόση μιας χημικής ουσίας εκφράζεται είτε ως προς το βάρος του βιολογικού οργανισμού, είτε ως προς τη συγκέντρωση της χημικής ουσίας στον νερό κ.λπ. Τα χαρακτηριστικά της έκθεσης σε κάποια χημική ουσία και το φάσμα των διαφορετικών επιδράσεων της στους βιολογικούς οργανισμούς, συσχετίζονται μεταξύ τους με την καμπύλη δόσης-αποτελέσματος.
Οι χημικοί ρύποι προσλαμβάνονται από τους υδρόβιους οργανισμούς είτε με την τροφή, μέσω του πεπτικού συστήματος, είτε από το νερό, σε διαλυμένη ή αιωρούμενη μορφή, μέσω των βραγχίων τους. Οι χημικοί ρύποι, μετά την εισαγωγή τους στους υδρόβιους οργανισμούς, δύνανται να βιοσυσσωρευθούν, να απεκκριθούν ή να υποστούν μεταβολισμό από αυτούς.
Οι επιδράσεις των χημικών ρύπων στους υδρόβιους οργανισμούς εκδηλώνονται ως μία αλυσιδωτή αλληλουχία βιοχημικών αλλοιώσεων, φυσιολογικών επιπτώσεων και αλλαγών στη δυναμική των πληθυσμών των διαφόρων ειδών. Καθώς αυξάνουν οι συγκεντρώσεις των χημικών ρύπων, στις οποίες εκτίθενται οι οργανισμοί, προκαλούνται δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία τους, που ποικίλλουν μεταξύ σοβαρών βιοχημικών αλλοιώσεων και θνησιμότητας.
Οι βασικότερες επιδράσεις της ρύπανσης πραγματοποιούνται αρχικά σε χαμηλότερα επίπεδα βιολογικής οργάνωσης, όπως για παράδειγμα σε μοριακό επίπεδο (βασικά βιομόρια), με άμεσο αποτέλεσμα την διατάραξη ζωτικών λειτουργιών (μεταβολισμός, ορμονικό, ανοσολογικό ή αναπαραγωγικό σύστημα) των υδρόβιων οργανισμών. Στη συνέχεια, εάν δεν αντιμετωπιστούν οι αρνητικές επιπτώσεις της ρύπανσης στα χαμηλότερα επίπεδα βιολογικής οργάνωσης, παρατηρούνται δυσμενείς επιδράσεις σε ανώτερα επίπεδα βιολογικής οργάνωσης (ιστοί, όργανα, οργανισμοί), με τελικό αποδέκτη των επιδράσεων αυτών το οικοσύστημα. Οι μεταβολές που παρατηρούνται σε κυτταρικές ή βιοχημικές διεργασίες, δομές και λειτουργίες των οργανισμών, και κατ’ επέκταση μεταβολές στο επίπεδο δυναμικής των πληθυσμών και λειτουργίας του οικοσυστήματος, δύνανται να εκτιμηθούν με τη χρήση κάποιου μετρήσιμου μεγέθους/δείκτη, που καλείται βιοδείκτης (biomarker). Οι υδρόβιοι οργανισμοί έχουν αναπτύξει διάφορους μηχανισμούς για την αντιμετώπιση των επιδράσεων των ξενοβιοτικών ουσιών, όπως είναι η απέκκριση, η απομόνωση τους από τα κυτταρικά συστατικά (φλεγμονές, λυσοσώματα, κοκκία) και η εξουδετέρωση της οξειδωτικής ανισορροπίας με τη βοήθεια των αντιοξειδωτικών ενζύμων (υπεροξειδάση της γλουταθειόνης, καταλάση, υπεροξειδική δισμουτάση, κα). Στην περίπτωση όμως, που δεν καταστούν επαρκείς οι μηχανισμοί αυτοί, τότε οι οργανισμοί δύνανται να υποστούν δυσμενείς επιδράσεις και διαταραχές στις φυσιολογικές τους λειτουργίες, όπως περιορισμός στην ανάπτυξη, δυσλειτουργία στην αναπνοή, διατροφικές δυσκολίες, ανωμαλίες στην αναπαραγωγή, στις καρδιακές λειτουργίες, στις νευρικές λειτουργίες, στις ανοσολογικές, στις ενδοκρινολογικές λειτουργίες, καθώς επίσης και μεταβολές στη συμπεριφορά τους.
Ο παράγοντας εκείνος που είναι καθοριστικός, για την έκταση των τοξικών επιδράσεων τόσο σε μοριακό, όσο και σε ανώτερο επίπεδο βιολογικής οργάνωσης είναι η βιοδιαθεσιμότητα των χημικών ρύπων. Η βιοδιαθεσιμότητα των χημικών ρύπων είναι κρίσιμη παράμετρος, όσον αφορά την πρόσληψη τους και την τελική συγκέντρωση τους στους υδρόβιους οργανισμούς και κατ’ επέκταση καθορίζει την τοξικότητα τους. Η βιοδιαθεσιμότητα των χημικών ρύπων σε συνδυασμό με την πρόσληψη και τη βιοσυσσώρευσή τους δύνανται να προκαλέσουν διάφορες δυσμενείς επιπτώσεις, τόσο σε βασικά βιομόρια όσο και σε διάφορα όργανα και επίπεδα βιολογικής οργάνωσης διαφόρων οργανισμών.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, τόσο από οικολογική όσο και από οικονομική άποψη, παρουσιάζουν τα βενθικά οικοσυστήματα τα οποία απαντώνται σε όλες τις θάλασσες του κόσμου. Τα βενθικά οικοσυστήματα, ειδικά αυτά που γειτνιάζουν με την παράκτια ζώνη, είναι εκείνα τα οποία δέχονται άμεσα την επίδραση ποικίλων ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, με αποτέλεσμα συχνά τα οικοσυστήματα αυτά, να βρίσκονται σε καθεστώς μόνιμης ή πρόσκαιρης περιβαλλοντικής υποβάθμισης ή περιβαλλοντικού stress, γεγονός που έχει αρνητική αντανάκλαση και στους υπόλοιπους πληθυσμούς των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Οι θαλάσσιοι οργανισμοί αλληλεπιδρούν και συνδέονται μεταξύ τους με πολλούς και ποικίλους τρόπους, με αποτέλεσμα η ρύπανση του υδάτινου περιβάλλοντος να επηρεάζει άμεσα την βιοποικιλότητα και την εξέλιξη των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. (πηγή: Εργαστήριο Χημείας Περιβάλλοντος του Πανεπιστήμιου Αθηνών )
Βιομεγέθυνση
Βιομεγέθυνση, επίσης γνωστή και ως βιολογική μεγέθυνση, είναι η αύξηση της συγκέντρωσης μιας ουσίας, στα διάφορα επίπεδα της τροφικής αλυσίδας (δες φωτογραφία). Είναι η διαδικασία με την οποία ορισμένες ουσίες, όπως παρασιτοκτόνα ή βαρέα μέταλλα ανεβα;iνουν στην τροφική αλυσίδα, από τα το νερό, τρώγονται από τους υδρόβιους οργανισμούς όπως τα ψάρια, τα οποία με τη σειρά τους τρώγονται από τα πουλιά ή τους ανθρώπους. Οι ουσίες συγκεντρώνονται στους ιστούς ή τα εσωτερικά όργανα καθώς κινούνται στην αλυσίδα. Αν και μερικές φορές χρησιμοποιείται εναλλακτικά με «βιοσυσσώρευση», υπαρχει μια σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο. Η «βιοσυσσώρευση» συμβαίνει μέσα σε ένα τροφικό επίπεδο ενώ η βιομεγέθυνση» συμβαίνει σε όλα τα τροφικά επίπεδα (την τροφική αλυσίδα). Για παράδειγμα, αν και ο υδράργυρος υπάρχει μόνο σε μικρές ποσότητες στο θαλασσινό νερό, απορροφάται από τα φύκη (γενικά σαν μεθυλυδράργυρος). Η βιοσυσσώρευση στο λιπώδη ιστό των διαδοχικών τροφικών επίπεδων απο το ζωοπλαγκτόν, στο μικρο-νεκτον, στα μεγαλύτερα ψάρια κ.λπ. Οτιδήποτε τρώει αυτά τα ψάρια αποροφά υψηλότερο επίπεδο υδραργύρου που έχει συσσωρευτεί στα ψάρια. Η διαδικασία αυτή εξηγεί γιατί αρπακτικά είδη ψαριών, όπως ο ξιφίας ή τα πουλιά όπως έχουν υψηλότερες συγκεντρώσεις υδραργύρου στους ιστούς τους από ό, τι θα μπορούσε να εξηγηθεί από την άμεση έκθεση τους μόνο. Ουσίες που βιομεγεθύνονται είναι οι «έμμονοι οργανικοί ρύποι» (DDT, HCB, PCBs, τοξαφαίνιο, Μονο-μεθυλυδράργυρος, κλπ), το Αρσενικό, το Κάδμιο, και ο Υδράργυρος. Οι συγκεντρώσεις αυτών των ουσιών θα πρέπει να μετρούνται στα ψάρια του Ευβοϊκού.
τροφική αλυσίδα
Οικολογοτοξικές επιπτώσεις των σκωριών στον Ευβοϊκό
Στις 9 Αυγούστου 2007 η εφημερίδα "τα Νέα" σε σχετικό άρθρο δημοσιεύει τα στοιχεία μελέτης της Greenpeace με στοιχεία του ΕΛΚΕΘΕ και ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος για την περίοδο 1985-1998. Σύμφωνα με το άρθρο οι συγκεντρώσεις των ψαριών στις περιοχές απορρίψεως των σκωριών είναι 1,5 φορά πάνω από το όριο ανθρώπινης κατανάλωσης νικελίου, χρωμίου και υδράργυρου που μπορούν να δημιουργήσουν νευροαναπτυξιακές διαταραχές.
Τα στοιχεία αφορούν την περιοδο 1985-1998 (πηγή:"τα Νέα" )
Μια μελέτη σε μύδια της περιοχής της Λαρυμνας (Tsangari, Papathanasiou και Cotou 2006) έδειξε μέσες συγκεντρώσεις 21.1 mg/g dw Νικέλιο, 20.2 mg/g dw Χρώμιο και 1082 mg/g dw Σίδηρο. Οι συγκεντρωσεις του χρωμίου είναι πάνω απο τις κατευθυντήριες οδηγίες του Aμερικανικού Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (13 mg/g χρώμιο). Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα οτι η ρυπανση εχει επιπτώσεις στους θαλάσσιους οργανισμούς (SFG), σε κυτταρικά και (σύνθεση των κόκκων), και βιοχημικά (GPX, AChE) επίπεδα τόσο σε βραχυπρόθεσμες εκθεσεις όσο και χρόνιες σωρευτικές νευροτοξικές επιδράσεις.
Το ΕΛΚΕΘΕ ειναι φειδωλό στην δημοσιεύση αριθμητικών στοιχείων σε σχέση με τις συγκεντρώσεις των βαρέων μετάλλων στους υδρόβιους οργανισμούς του Β. Ευβοϊκού. Σε παρουσίαση στις 10/4/11 το ΕΛΚΕΘΕ επισήμανε οτι "μελέτη των αποθέσεων της σκουριάς στο βυθό έδειξε ότι το υλικό της σκουριάς αντιδρά με το θαλασσινό νερό μετά την απόρριψή του, με αποτέλεσμα να εκλύονται ιόντα νικελίου και χρωμίου στην υπερκείμενη του αποθέματος υδάτινη στήλη της περιοχής απόρριψης που στην συνέχεια διαχέονται στην ευρύτερη περιοχή του Β. Ευβοϊκού. Το υποθαλάσσιο αυτό απόθεμα αποτελεί πηγή μετάλλων, τα οποία μπορούν να απορροφηθούν από βενθικούς οργανισμούς και ψάρια που βρίσκονται σε άμεση επαφή με την σκουριά και τα εμπλουτισμένα σε μέταλλα νερά των πόρων του ιζήματος".
Το ΕΛΚΕΘΕ μελέτησε την περιοδο 2000-2010 τις συγκεντρώσεις του σιδήρου, νικελίου και χρωμίου σε εκτρεφόμενα ψάρια (τσιπούρες και λαβράκια) παρακείμενων ιχθυοτροφείων και βρήκε οτι ειναι είναι εντός των ορίων ασφαλούς κατανάλωσης. Η εκτίμηση των διαθέσιμων στοιχειωνδείχνουν μιά αυξητική πορεία στις συγκεντρώσεις των ανωτέρω οργανισμών σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία (1990-2000) (πηγή: ΕΛΚΕΘΕ, 2011). Το ΕΛΚΕΘΕ δεν δίνει στοιχεία για συγκεντρώσεις ψάρια σε τοξικές ουσίες που βιομεγεθύνονται (δες παραπάνω) όπως το Αρσενικό, το Κάδμιο, και ο Υδράργυρος. Δεδομένου μάλιστα ότι συγκεντρώσεις αύτων τοξικών ουσιών έχουν ανιχνευτεί απο το ΕΛΚΕΘΕ σε χαμηλοτέρα επίπεδα της τροφικής αλυσίδας στους βενθικούς οργανισμούς και ανεβαίνουν αυξητικά σε ανώτερα τροφικά επιπεδα οπως τα ψάρια.
Οι βενθικοί οργανισμοί (οι οργανισμοί που ζουν στο βυθό ή κοντά στο βυθό) και τα ψάρια που διαβιούν στην περιοχή απόρριψης της σκουριάς εμφανίζουν σημαντικά αυξημένες συγκεντρώσεις των τριων μετάλλων (Fe, Ni, Cr) σε σχέση με τους οργανισμούς της παρακείμενης περιοχής αναφοράς [Σημ. δεν διευκρινίζεται αν οι συγκεντρώσεις είναι κάτω απο τα όρια ασφαλειας]. Ωστόσο και πάλι διαπιστώθηκε αυξητική πορεία στις συγκεντρώσεις των μετάλλων, κυρίως στην περιοχή απόρριψης αλλά σε αρκετές περιπτώσεις και στην περιοχή αναφοράς (πηγή: ΕΛΚΕΘΕ, 2011).
Οσον αφορά τα υπόλοιπα μέταλλα (Cu, Cd, Hg, Pb, Mn & Zn) φάνηκε ότι η σκουριά επιβαρύνει τους οργανισμούς με Χαλκό, Μαγγάνιο και Ψευδάργυρο (Pb, Mn & Zn). Το ΕΛΚΕΘΕ βρήκε οτι οι συγκεντρώσεις στους βενθοπελαγικούς οργανισμούς σε Υδραργυρο, Καδμιο και Μολυβδο (Hg, Cd & Pb) ήταν κάτω των θεσπισμένων για την κατανάλωση ορίων (πηγή: ΕΛΚΕΘΕ, 2011)). [Σημ. Δεν γινεται αναφορά για τις συγκεντρωσεις στα αλλα μεταλλα Νικελιο, Χρωμιο,Σιδηρος Χάλκο, Μαγγανιο και Ψευδαργυρο και αν ξεπερνούν τα όρια ανθρώπινης κατανάλωσης όταν μάλιστα οι τάσεις συγκέντρώσης των μετάλλων ειναι αυξητικές σε σχεση με την προηγούμενη δεκαετία (1990-2000)].
Ορια ασφαλείας βαρέων μετάλων στους θαλάσιους οργανισμούς
Οι κατευθυντήριες οδηγίες του Aμερικανικού Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων όσο αφορά την κατανάλωση Οστρακοειδών και ψαριων (ορια αφαλείας) είναι:
Καβούρια, Γαρίδες, Αστακοί, Καραβίδες [ppm=parts per million μέρη στο εκατομμύριο ή μg/g]
76 ppm αρσενικό,
3 ppm κάδμιο,
12 ppm χρώμιο
1,5 ppm μόλυβδος,
70 ppm νικέλιο.
Στρείδια αχιβάδες, όστρακα, και μύδια [ppm=parts per million μέρη στο εκατομμύριο ή μg/g]
86 ppm αρσενικό
4 ppm κάδμιο,
13 ppm χρώμιο,
1,7 ppm μόλυβδος,
80 ppm νικέλιο.
Όλα τα ψάρια [ppm=parts per million μέρη στο εκατομμύριο ή μg/g]
1 ppm Μεθυλυδράργυρος
Ο υδράργυρος στην οργανική του μορφή (οργανικός υδράργυρος), δηλαδή ο μεθυλυδράργυρος οπως είναι επίσης γνωστός, θεωρείται από τους πιο επικίνδυνους και τοξικους τροφικούς παράγοντες. Ο μεθυλυδράργυρος σχηματίζεται από τον υδράργυρο με τη δράση των αναερόβιων οργανισμών που ζουν σε υδάτινα συστήματα (λίμνες, ποτάμια, υγρότοποι, ιζήματα, κλπ.) Η διαδικασία μεθυλίωσης μετατρέπει το ανόργανο υδράργυρο σε μεθυλυδράργυρο στο φυσικό περιβάλλον. περισσότερα για το μεθυλυδράργυρο και τις επιπτώσεις του εεδώ
Τοξικότητα των ρύπων και κίνδυνοι στην ανθρώπινη υγεία
Τα παρακάτω στοιχεία είναι απο την a href="http://scorecard.goodguide.com/chemical-profiles/"> Αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας Περιβαλλοντος. Περισσότερες λεπτομερειες για συνέπειες στην ανθρώπινη υγεία στο Διεθνή Οργανισμό Υγείας και εδώ για την ταξινομηση τους απο την ΕΕ
Αρσενικό
Αναγνωρισμένοι κίνδυνοι στην ανθρώπινη υγεία:
-Καρκινογόνο Ρ65-MC
-τοξικό για την ανάπτυξη των παιδιών (π.χ., ανωμαλίες στην γέννηση, χαμηλό βάρος γέννησης, βιολογικές δυσλειτουργίες, διαταραχές συμπεριφοράς. Έκθεση σε τοξικές χημικές ουσίες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να διαταράξει την ανάπτυξη ή ακόμη και να προκαλέσει το θάνατο του εμβρύου)
Ενδείξεις ότι προκαλεί δυσμενείς συνέπειες στο:
-στο καρδιαγγειακό (καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία) ή το αιμοποιητικό σύστημα (π.χ. υπέρταση, αρτηριοσκλήρωση, καρδιακή αρρυθμία, στεφανιαία ισχαιμία).
-στο ενδοκρινικό σύστημα, (π.χ., υποθυρεοειδισμό, σακχαρώδη διαβήτη, υπογλυκαιμία, διαταραχές στην αναπαραγωγή και καρκίνο)
-στο γαστρεντερικό σύστημα και το συκώτι (π.χ., ανορεξία, ναυτία, εμέτους, κοιλιακές κράμπες, διάρροια, καρκίνος του ήπατος)
-στην λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος (που μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση της συχνότητας και της σοβαρότητας των μολυσματικών ασθενειών και καρκίνου)
-στο νεφρικό σύστημα
-στο κεντρικό νευρικό σύστημα ( π.χ., σύγχυση, κόπωση, ευερεθιστότητα, αλλαγές στη συμπεριφορά, εκφυλιστικές νόσους, εγκεφαλοπάθεια)
-στο αναπαραγωγικό σύστημα (π.χ., αλλαγές στη σεξουαλική συμπεριφορά, μείωση της γονιμότητας, ή απώλεια του εμβρύου κατά την κύηση)
-στο αναπνευστικό σύστημα
-στο δέρμα ή τα αισθητήρια όργανα (οσμή, ακοή, όραση, κλπ)
περισσότερα στοιχεία εδώ
Λεπτομέρειες και αριθμητικά στοιχεία
Νικέλιο
Αναγνωρισμένοι κίνδυνοι στην ανθρώπινη υγεία:
Καρκινογόνο Ρ65
Ενδείξεις ότι προκαλεί δυσμενείς συνέπειες στο:
-στο καρδιαγγειακό (καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία) ή το αιμοποιητικό σύστημα
-στην ανάπτυξη των παιδιών
-στην λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
- στα νεφρά
-στο κεντρικό νευρικό σύστημα (Νευροτοξικό)
-στο αναπαραγωγικό σύστημα
-στο αναπνευστικό σύστημα
-στο δέρμα ή ττα αισθητήρια όργανα (οσμή, ακοή, όραση, κλπ)
περισσότερα στοιχεία εδώ
Λεπτομέρειες και αριθμητικά στοιχεία
Υδράργυρος
Αναγνωρισμένοι κίνδυνοι στην ανθρώπινη υγεία:
-Τοξικό για την ανάπτυξη των παιδιών (π.χ., ανωμαλίες την γέννηση, το χαμηλό βάρος κατά τη γέννηση, βιολογικές δυσλειτουργίες, διαταραχές συμπεριφοράς Έκθεση σε τοξικές χημικές ουσίες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να διαταράξει την ανάπτυξη ή ακόμη και να προκαλέσει το θάνατο του εμβρύου)
Ενδείξεις ότι προκαλεί δυσμενείς συνέπειες στο:
-στο καρδιαγγειακό (καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία) ή το αιμοποιητικό σύστημα
-στο ενδοκρινικό σύστημα
-στο γαστρεντερικό σύστημα και το συκώτι
-στην λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
-στα νεφρά
-στο κεντρικό νευρικό σύστημα (Νευροτοξικό)
-στο αναπαραγωγικό σύστημα
-στο αναναπνευστικό σύστημα
-στο δέρμα ή τα αισθητήρια όργανα (οσμή, ακοή, όραση, κλπ)
περισσότερα στοιχεία εδώ
Λεπτομέρειες και αριθμητικά στοιχεία
Σίδηρος
Ενδείξεις ότι προκαλεί δυσμενείς συνέπειες στο:
-στο καρδιαγγειακό (καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία) ή το αιμοποιητικό σύστημα
-στο γαστρεντερικό σύστημα και το συκώτι
-στα νεφρά
-στο κεντρικό νευρικό σύστημα (Νευροτοξικό)
-στο αναπαραγωγικό σύστημα
-στο αναπνευστικό σύστημα
περισσότερα στοιχεία εδώ
Χρώμιο
Ενδείξεις ότι προκαλεί δυσμενείς συνέπειες στο:
-καρκινογόνο
-στο γαστρεντερικό σύστημα και το συκώτι
-στην λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
-στα νεφρά
-στο αναπαραγωγικό σύστημα
-στο αναπνευστικό σύστημα
-στο δέρμα ή τα τα αισθητήρια όργανα (οσμή, ακοή, όραση, κλπ)
περισσότερα στοιχεία εδώ
Λεπτομέρειες και αριθμητικά στοιχεία
Χαλκός
Ενδείξεις ότι προκαλεί δυσμενείς συνέπειες στο:
-στο καρδιαγγειακό (καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία) ή το αιμοποιητικό σύστημα
-στην ανάπτυξη των παιδιών
-στο γαστρεντερικό σύστημα και το συκώτι
-στα νεφρά
-στο αναπαραγωγικό σύστημα
-στο αναπνευστικό σύστημα
περισσότερα στοιχεία εδώ
Λεπτομέρειες και αριθμητικά στοιχεία
Μόλυβδος
Αναγνωρισμένοι κίνδυνοι στην ανθρώπινη υγεία:
- Καρκινογόνο Ρ65
-Τοξικό στην ανάπτυξη των παιδιών
-Τοξικό στο αναπαραγωγικό σύστημα
Ενδείξεις ότι προκαλεί δυσμενείς συνέπειες στο:
-στο καρδιαγγειακό (καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία) ή το αιμοποιητικό an σύστημα
-στο ενδοκρινικό σύστημα
-στο γαστρεντερικό σύστημα και το συκώτι
-στην λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
- στα νεφρά
-στο κεντρικό νευρικό σύστημα (Νευροτοξικό)
-στο αναπνευστικό σύστημα
-στο δέρμα ή τα αισθητήρια όργανα (οσμή, ακοή, όραση, κλπ)
περισσότερα στοιχεία εδώ
Λεπτομέρειες και αριθμητικά στοιχεία
Κάδμιο
Αναγνωρισμένοι κίνδυνοι στην ανθρώπινη υγεία:
-Καρκινογόνο Ρ65
-Τοξικό στην ανάπτυξη των παιδιών
-Τοξικό στο αναπαραγωγικό σύστημα
Ενδείξεις ότι προκαλεί δυσμενείς συνέπειες στο:
-στο καρδιαγγειακό (καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία) ή το αιμοποιητικό σύστημα
-στο ενδοκρινικό σύστημα
-στην λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
-στα νεφρά
-στο κεντρικό νευρικό σύστημα (Νευρο-τοξικό)
-στο αναπνευστικό σύστημα
περισσότερα στοιχεία εδώ
Λεπτομέρειες και αριθμητικά στοιχεία
Ψευδάργυρος
Εννδείξεις ότι προκαλεί δυσμενείς συνέπειες στο:
-καρδιαγγειακό (καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία) ή το αιμοποιητικό σύστημα
-στην ανάπτυξη των παιδιών
-στην λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
-στο αναπαραγωγικό σύστημα
-στο αναπνευστικό σύστημα
-στο δέρμα ή τα ατα αισθητήρια όργανα (οσμή, ακοή, όραση, κλπ)
περισσότερα στοιχεία εδώ
Λεπτομέρειες και αριθμητικά στοιχεία
Ταξινόμηση των κινδύνων των ουσιών στην ΕΕ
Οικολογική Τοξικότητα των Ουσιών
Ελάχιστα όρια πρόσληψης από τον ανθρώπινο οργανισμό (από το Agency for Toxic Substances and Disease Registry)
συνεχιζεται
.jpg)